Specialist Titeca

“Een alliantie met de patiënt is essentieel”

Als specialist en vertrouwenspersoon begeleidt de dermatoloog de meeste mensen met psoriasis gedurende vele jaren. Hij of zij speelt dan ook een sleutelrol in de behandeling van de ziekte en het opsporen van eventuele comorbiditeiten. Daarom kadert de therapie best in een globale aanpak, aldus dokter Géraldine Titeca, dermatoloog en diensthoofd, gespecialiseerd in psychodermatologie in de Clinique Notre-Dame-de-Grâce in Gosselies.

Naast je expertise op het vlak van dermatologie ben je gespecialiseerd in de relatie tussen arts en patiënt. Kun je ons vanuit je ervaring vertellen hoe je eerste ontmoeting met mensen die symptomen van psoriasis vertonen verloopt?

Meestal kennen de patiënten die ik op consultatie krijg hun diagnose al, ofwel dankzij hun huisarts, ofwel omdat er gevallen in de familie zijn of omdat ze op het internet gezocht hebben. Toch zijn er uitzonderingen en krijg ik mensen over de vloer die niet weten wat ze hebben.

Tijdens de eerste raadpleging laat ik om te beginnen de patiënten aan het woord. In heel wat gevallen hebben ze een grote behoefte om hun verhaal te doen en het feit dat ik de tijd neem om aandachtig naar hen te luisteren, schept vertrouwen.

Vervolgens probeer ik om ze niet meteen te overstelpen met te veel informatie. Bij wijze van voorbereiding leg ik eerst uit wat de oorzaken van psoriasis zijn, welke factoren een uitbraak in gang zetten. Daarna bespreek ik de verschillende types plaatselijke en systemische behandelingen, hoe ze werken en de voorwaarden waaronder ze voorgeschreven worden.

Ik doe ook een lichamelijk onderzoek en controleer of er eventueel andere aandoeningen die verband houden met psoriasis aanwezig zijn. Ik denk dan aan artritis, hart- en vaatziekten of stofwisselingsziekten, zoals hepatitis of diabetes. Om geen eventuele comborbiditeiten over het hoofd te zien, schrijf ik een bloedafname voor, met het oog op een basisscreening (ter controle van de cholesterol, glycemie, de lever- en nierfunctie, …).

Indien nodig, suggereer ik de raadpleging van een specialist. Ook de opvolging door een diëtist kan aangeraden zijn, om patiënten te helpen een gezondere levensstijl aan te kweken. Het kan ook goed zijn de hulp van een psychotherapeut in te roepen, om bijvoorbeeld van een alcohol- of tabaksverslaving af te geraken, en om de patiënten te steunen in geval van psychologische problemen (depressie, angst, …). Mettertijd heb ik een klein netwerk van professionele zorgverleners opgebouwd die ik vertrouw en met wie ik samenwerk.

Je zegt dat je regelmatig moet onderhandelen over bepaalde aspecten of behandelingen. Wat bedoel je daarmee?

Het is belangrijk om te vertrekken vanuit het leven en de beleving van de patiënt en rekening te houden met verschillende factoren, zoals de ernst van de psoriasis, de comorbiditeiten en de wisselwerking met andere geneesmiddelen, de overtuigingen van de patiënt. Bovendien komt het erop aan de balans tussen de risico’s en de resultaten van de verschillende behandelingen af te wegen. Ik probeer dat altijd met gezond verstand te doen

Verder moet ik inderdaad een alliantie sluiten met de patiënt, om zijn problematiek in zijn geheel aan te pakken. Ik leg dus uit dat de behandeling belangrijk is, maar dat het tegelijk aangeraden is voldoende te bewegen, af te vallen of te stoppen met roken, enzovoort. Elk aspect waarover aldus ‘onderhandeld’ wordt, betekent een kleine overwinning en kadert zoals gezegd in een multidisciplinaire aanpak, waarvan de dermatoloog de spil is. Het geeft bijzonder veel voldoening die sleutelrol te kunnen spelen.

Psoriasis kan ook een aanzienlijke psychologische impact hebben.

Zeker en vast. Het is niet altijd het geval, maar de aandoening gaat vaak gepaard met psychologische problemen. Het risico lijkt vooral groot bij adolescenten. Je mag niet vergeten dat de klinische ernst van psoriasis niet per definitie overeenstemt met de psychologische impact. Psoriasis en zijn symptomen kunnen al dan niet zwaar doorwegen op het dagelijks leven van de patiënten en leiden tot verschillende klachten, tot zelfs depressie.

Daarom zal ik tijdens een tweede fase ook het psychologische profiel van de patiënten screenen, door te kijken welke rol stress speelt en of er andere emotionele factoren zijn (zoals rouw of relatieproblemen). Ik probeer te praten over de impact van psoriasis op het dagelijkse leven van mijn patiënten, en te bepalen in welke mate de ziekte en haar symptomen hen hinderen bij hun sociale contacten en/of hun intimiteit.

Het is geen onderwerp waarover patiënten uit zichzelf beginnen – er rust nog een taboe op, denk ik – en toch is het belangrijk om het aan te kaarten. Dus vraag ik gewoon of hun psoriasis leidt tot seksuele problemen met hun partner. Je mag dat leed niet onderschatten. Patiënten voelen zich soms vuil, lijden onder de blik van anderen en zijn bang om te worden afgewezen, vooral bij de jongeren. Ik denk dat het beter informeren van het grote publiek over het feit dat psoriasis geen ziekte is om je over te schamen of dat het niet besmettelijk is, de patiënten een hart onder de riem zou kunnen steken en ze meer zou geruststellen. Daarover kunnen praten betekent voor veel patiënten al een opluchting. Maar als een patiënt niet over dit intieme en heel persoonlijke onderwerp wil praten, moet ik dat respecteren.

Er zijn met andere woorden meerdere types patiënten.

Inderdaad en iedereen moet de meest geschikte therapie vinden. Daarom dient de behandeling van elke patiënt rekening houden met veel factoren en is elke behandeling op maat gemaakt. Dat is ook waarom de vertrouwensband tussen de dermatoloog en zijn of haar patiënt van kapitaal belang is.

Misschien is het dat wat mijn vak uniek maakt. In de meeste gevallen kan ik mijn patiënten helpen bij het vinden van de behandeling die hun leven zal veranderen. Velen bevestigen dat er een ‘voor en na’ is. De mogelijkheden zijn veel uitgebreider dan vroeger en ik haal enorm veel tevredenheid uit mijn bijdrage aan het globale proces dat het leven van mijn patiënten verbetert.

Wat voor advies heb je voor mensen die nog geen arts hebben gevonden met wie ze die noodzakelijke vertrouwensband kunnen smeden?

Blijf zeker niet in je hoekje zitten: er is enorm veel vooruitgang geboekt in de behandeling van psoriasis. De dermatoloog is er om je te informeren en je te helpen. Hij of zij zal rekening houden met jouw eigen noden. Wanhoop dus niet, neem je lot in handen, want een behandeling die aanslaat kan je leven veranderen.